ادبیات نمایشی از هنرمندان و جامعه فرهیخته فاصله گرفته است

 

حسین کیانی کارگردان و نویسنده تئاتر ایران در نشست «بررسی رابطه ادبیات نمایشی با ادبیات داستانی در ایران» گفت: اکنون می‌توان گفت ادبیات نمایشی از هنرمندان و جامعه فرهیخته فاصله گرفته است. درحالیکه در گذشته رابطه تنگاتنگی با مردم و هنرمندان در ایران داشت اما دیگر تئاتر و ادبیات نمایشی یک عملکرد روشنفکرانه نیست.

نشست «بررسی رابطه ادبیات نمایشی با ادبیات داستانی در ایران» سه‌شنبه 27 شهریورماه ساعت 18 در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

این نشست در قالب دومین دوره از نشست‌های ماهانه دفترپژوهش، آموزش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی با عنوان «سه‌شنبه‌های پژوهشی تئاتر» میزبان علاقه‌مندان بود.

در این نشست که همزمان با روز شعر و ادب فارسی برگزار شد، حسین کیانی (نمایشنامه نویس و کارگردان) و مهدی نصیری (نویسنده و منتقد تئاتر) به عنوان سخنران و سیدجواد روشن به عنوان میزبان برنامه حضور داشتند.

در ابتدای این مراسم حسین کیانی گفت: «اکنون می‌توان گفت ادبیات نمایشی از هنرمندان و جامعه فرهیخته فاصله گرفته است. درحالیکه در گذشته رابطه تنگاتنگی با مردم و هنرمندان در ایران داشت اما دیگر تئاتر و ادبیات نمایشی یک عملکرد روشنفکرانه نیست که این اتفاقی بدی برای هنر نمایش است. در وضعیت فعلی می‌توان گقت تئاتر به هنری لاغر شبیه شده است که همچون جامعه مطالبه هم ندارد.»

او ادامه داد: «جامعه ما از نظر خوراک فرهنگی بسیار پست شده است و ادبیات نمایشی نیاز دارد خود را تقویت کند. به‌شرطی که سواد روایت ادبیات داستانی و روایت شناسی ادبیات داستانی وجود داشته باشد.»

حسین کیانی ادامه داد: «امید به آینده، امید به نفس کشیدن، امید به زندگی و... این‌ها دلایل رشد در هنر است. اگر می‌بینیم در دهه 40 آثار خوبی وجود دارد بخاطر امید بوده است. الان اگر سطح هنر نازل شده، بخاطر این است که سایه بزرگی از نا امیدی وجود دارد. اینطور بگویم من که دنبال انگیزه‌ای قوی می‌گردم، دیگر تئاتر کار نکنم.»

این کارگردان توضیح داد: «تئاتر خصوصی برسر تئاتر ایران بلای بزرگی آورد و یک الگو سازی غلط را رواج داد. شاید تقصیر خودمان هم باشد که مخاطبی را پای تئاتر آوردیم که دنبال تفریح کردن است. با بالا بردن کیفیت تئاتر و فرهنگ‌زایی در تئاتر، باید مخاطب واقعی به تئاتر برگردد. منتقدان باید در سخت‌ترین و تندترین حالت ممکن نمایش ها را نقد کنند که انقدر اجراها سخیف نشوند.»

حسین کیانی با ذکر یک مثال گفت: «زمانی بهروز وثوقی و شهره آغداشلو نمایشی را روی صحنه آوردند که به قول خودمان اصلا خوب نبوده است. اهالی هنر و تئاتر نگذاشتند آن نمایش ادامه پیدا کند و اجرا را قطع کردند. آیا ما اکنون این غیرت را داریم که نگذاریم نمایش بی‌کیفیت روی صحنه بماند. ما باید از حرفه خودمان دفاع کنیم چون برایش رنج کشیده‌ایم. این تئاتر دیگر خانه امن و مقدس نیست، شبیه یک گاراژ شده است.»

سید جواد روشن در ادامه صحبت‌های حسین کیانی، به تعبیر خودش پایین آمدن کیفیت و شرایط بد تئاتر را عامل ترک وطن و ترک صحنه توسط هنرمندان بزرگ دانست که با این اتفاق راهی که جوانان برای رسیدن به صحنه باید برای آن تلاش می‌کردند را آسان و ساده کرد.»

در پایان مهدی نصیری در جلسه که جایگزین محمد طلوعلی در این جلسه شده بود، گفت: «هرجایی که قصه باشد ادبیات داستانی و ادبیات دراماتیک با هم ارتباط دارد. نمایش‌های ما از درام خارج شدند و به روایت‌های داستانی نزدیک شده‌اند. شاید هم به خاطر این باشد که ما جوانان فارق التحصیل و یا مشغول به تحصیل تئاتر داریم که همه عجله دارند و این عجله داشتن همه را سطحی کرده و هیچ چیزی عمق ندارد.»

در ادامه این نشست پرسش و پاسخ توسط حاضران و میزبانان نشست صورت گرفت.