گفت‌وگو با یاسمینا رضا
نوشتن، محصور ساختن ناشناخته‌ها

یاسمینا رضا در سال 1957 در پاریس به دنیا آمده است. پدرش ایرانی و مادرش مجار ا‌ست. او آرزو داشت موزیسین شود، اما هنرپیشه‌ی تئاتر شد و در پی آشنایی با صحنه به نوشتن نمایشنامه اقدام کرد. نخستین نمایشنامه‌اش با نام «گفت‌وگو در پی تدفین» را در سال 1987 در پاریس به چاپ رساند. این نمایشنامه او را در فرانسه به شهرت رساند و جایزه‌ی «مولیر» را به عنوان بهترین نمایشنامه از آن خود کرد. وی این جایزه را سه سال بعد برای نمایشنامه‌ی ‌دیگرش با عنوان «سفر به زمستان» (1990) نیز گرفت. اما آنچه شهرت یاسمینا رضا را از محدوده‌ی کشور فرانسه به جهان گسترش داد، نمایشنامه‌ی هنر (1994) بود. این نمایشنامه امروز در بسیاری از کشورهای اروپایی و غیر اروپایی از جمله ایران به روی صحنه رفته است. امروز نمایشنامه‌های یاسمینا رضا در فرانسه بیشترین تماشاگر را به خود جذب می‌کنند و توانسته‌اند از او نمایشنامه‌نویسی موفق و مدرن بسازند. در پی شهرت نمایشنامه هنر بود که بسیاری از تئاترهای اروپایی سعی‌کردند نخستین اجراهای نمایشنامه‌ی بعدی او را از آن خود کنند. نخستین اجرای نمایشنامه‌ی بعدی او «سه‌بار زیستن» در کشور اتریش به روی صحنه رفت و امروزه نمایشنامه‌ی «مرد سرزده»ی او بسان هنر در بسیاری از کشورها از جمله آلمان، صحنه‌های تئاترها را از آن خود کرده است. یاسمینا رضا علاوه بر نمایشنامه‌های نامبرده، دو رمان و یک فیلمنامه هم دارد که کم ‌و بیش از شهرت برخوردارند. از میان نمایشنامه‌های یاسمینا رضا «هنر» دو بار به فارسی برگردانده شده و در ایران به چاپ رسیده است.

در نمایشنامه‌ی «مرد سرزده» توصیفی دارید از سرانجام زندگیِ معناباخته‌ی یک نویسنده‌. از سوی دیگر در«سفر در زمستان» به مقدار زیادی بسان اودیسه‌ی اِما میلستاین، یک تقدیرگرایی کنایه‌آمیز ستاره‌ی بخت خوان......

اگر توصیف زندگی خودتان نباشد، داستان بیشتر به یک افسانه‌سرایی شبیه است؟

شخصیت نمایشنامه «سفر در زمستان» الهام‌گرفته از زندگی زنی‌ است که من او را می‌شناختم و واقعی است. از طرف من غیب‌گویی یا پیشگویی نشده است. من در پاریس به دنیا آمده‌ام. پدر و مادرم خارجی بودند، زندگی‌ام همواره معمولی جریان داشته، در پاریس به مدرسه و دانشگاه رفته‌ام. خانواده‌‌ام مرفه بودند، اما نه خیلی زیاد. من هرگز به سفر دور دنیا نرفته‌ام. چیزی که در زندگی من کمتر معمولی است پراکندگی خویشانم در سراسر جهان است. عمو، عمه و پدربزرگم. اینها همه تاثیرات زیادی را چه در نوشتن و چه در ساختن فرهنگ شخصی موجب شده‌اند، وگرنه....

.

.

.

.

.

 

خوانندگان و علاقمندان محترم می توانند مطلب کامل این مقاله را از طریق مراجعه به سایت www.magiran.com دریافت و مطالعه فرمایند.