نقد نمایش فاستوس 2016

یک پارودی فانتزیک نسبتاً موزیکال و نمایشی

 

در کنار اقتباس یا آدابته کردن نمایشنامه‌های ترجمه شده خارجی، ممکن است اتفاق نادری هم ُرخ بدهد و آن تجمیع پرسوناژهای مشهور و مطرح دنیای نمایشنامه‌نویسی و حتی حوزه‌ها و بستر‌های هنری و ادبی دیگر مثل کاربردی‌کردن اشاره‌وار جنبی یا محوری برخی از پرسوناژهای معروف و شناخته شده فیلم‌ها و حتی انیمیشن‌های معروف است که براساس یک بهانه یا علت و انگیزه اولیه و با توجه به صفات و خصوصیات مشترک یا برجسته همه آن‌ها انجام می‌شود. یعنی همه پرسوناژها به دلیل یک خصوصیت مشترک وارد ساحت روایی و داستانگونه یک متن و اجرای نمایشی می‌شوند که رکن اساسی شکل‌گیری آن همانا طراحی موضوع، متن و سپس شیوه پردازش موضوع و همزمان سبک و سیاق ساختاردهی اثر است.

متن نمایش «فاستوس 2016» به نویسندگی «یوسف فخرایی» و طراحی و کارگردانی «فرشاد منظوفی‌نیا» که هم اکنون در تالار مولوی اجرا می‌شود، با چنین رویکردی نوشته شده و در آن پرسوناژهای محوری اسطوره‌ها، افسانه‌ها و نمایشنامه‌های تراژیک که همگی از نظر ارتکاب جنایت و خشونت، برجسته و شناخته شده‌اند، به فرمان «فاستوس» که روحش را به شیطان فروخته و با کمک کامپیوتر و اینترنت پرسوناژی به نام «واگنر» انتخاب و از بسترهای هنری و ادبی شان که مرگ آن‌ها را در قالب تراژدی رقم زده، دوباره زنده و احیاء می‌شوند تا همه با هم به متن و اجرایی جدید شکل بدهند؛ پرسوناژهای مورد نظر عبارتند ازخود فاستوس، مده آ، مفیستو، مدوزا، پرسئوس، میتوز، آژاکس و مکبث.

احضار و تجمیع پرسوناژهای فوق به منظور اقدام برای جنگ خشونت بار با خدایان و مرعوب کردن آن‌ها و تسخیر زمین و کائنات است.

تم و موضوع موردنظر همواره در بخشی از اسطوره‌ها، افسانه‌ها و نمایشنامه‌های مربوط به تعدادی از این پرسوناژها مدنظر بوده و نویسنده سعی‌کرده که آن‌ها را از دنیای آرکائیک این آثار به دنیای مدرن امروزی بکشاند که سرانجام همه آن‌ها توسط پرسوناژ «مینوتور» به بند کشیده می‌شوند و توطئه عقیم می‌ماند.

نگاهی به خط روایی فوق عملاً کمدی فانتزی بودن متن را به اثبات می‌رساند که در اجرا با همراهی موسیقی و حتی نواختن گیتار به صورت زنده درصحنه، به شکل یک کمدی فانتزی نسبتاً موزیکال" درآمده است. باید یادآورشد جنبه‌های کمیک و فانتزیک متن و اجرا با تحلیل کلی نمایش شاخص تر و برجسته‌تر می‌شود. نکته‌ی دارای اهمیت در مورد این نمایش آن است که پرسوناژها خصوصیات جدی خودشان را که به حوزه ژانرهای قبلی آثاری که به آن‌ها تعلق داشته‌اند و اغلبشان هم تراژدی بوده‌اند مربوط می‌شود، هنوز به همراه دارند، اما حضور امروزین آن‌ها با چنین شاکله و فرمی و مخصوصأ پی‌گیری همان امیال و خواسته‌ها و خصوصیاتشان برای ایجاد تغییری در اوضاع دنیای امروز به نفع خودشان، ژانر کمیک بودن متن و اجرا را تا حدی «خاص» و حتی در پس زمینه هجوآمیز یک «پارودی» ابتکاری قرار می‌دهد.

.

.

.

.

.

.

خوانندگان و علاقمندان محترم می توانند مطلب کامل این مقاله را از طریق مراجعه به سایت www.magiran.com دریافت و مطالعه فرمایند.